OPSTAP
Samen naar een overzichtelijk leven
Weetjes over autisme
Wat autisme inhoud is zo ongrijpbaar, dat de medische termen en uitleg, die je op internet vindt, vaak de lading niet dekt.
Dat mensen met autisme contactgestoord zijn, klopt niet. Zij hebben namelijk net zo goed behoefte aan contact, als ieder ander mens. Echter de verwerking loopt anders. Dit maakt dat het begrip zo ongrijpbaar is en moeilijk om te begrijpen wat autisme betekent.
Waarom verlopen contacten soms moeizaam, lijken deze mensen zich af te sluiten, of lijken ze geen behoefte te hebben aan contact en waarom verloopt communicatie soms zo lastig?
Een persoon met autisme, neemt alles waar en alle geluiden komen binnen. Dit is een continu gebeuren. Zij kunnen geluiden en andere prikkels, zoals, zonlicht, bewegend papier, mensen/dingen die langskomen, niet buitensluiten.
Al deze prikkels komen even indringend binnen, zonder enige filtering.
Dit gaat de hele dag door, nooit een filtering van wat men hoort en waarneemt. Voor een persoon met autisme is het dus topsport om steeds het juiste op te pikken en er iets mee te doen. Tegen het einde van een dag, lukt die filtering niet meer. Belangrijk is dat het voor zowel de omgeving als voor de persoon met autisme bekend is. Voor deze mensen is het belangrijk om even ontspanning te zoeken, doet men dit niet, worden ze overprikkeld en nemen niets meer op.
Aan de buitenkant zie je niet dat deze mensen overlopen. Heel veel mensen met autisme, kunnen het moeilijk invoelen bij zichzelf en zijn het zich dus ook niet bewust. Belangrijk is dat een checken of alles is binnengekomen, noodzakelijk is. Dit voorkomt veel onduidelijkheid en hierdoor ook veel frustratie.
Een vooroordeel is dat mensen met autisme niet goed zijn in communicatie. Dit is echter niet juist. Zij kunnen dit echter wel degelijk, maar het vraagt wel geduld en inlevingsvermogen.
Mensen met autisme kijken vanuit hun standpunt, naar wat de omgeving doet of zegt. Daarin kunnen zij precies vertellen wat iemand zei of deed, soms tot in detail. Echter hun eigen ik persoon is veel minder ontwikkeld. Wie ben ik, is een hele moeilijke vraag voor iemand met autisme. Daarnaast maakt het laag zelfbeeld dat ze van zichzelf hebben, het er niet gemakkelijker op.
Probleem hierin echter is dat mensen met autisme hun eigen aandeel in het gesprek of in een actie/reactie nauwelijks zien. Heel belangrijk is dat iedereen over het juiste voorval praat of over de juiste discussie.
Mensen met autisme schakelen soms snel in hun hoofd. Hierdoor kan het gebeuren dat zij een andere kant op gaan denken, dan de persoon, waarmee hij/zij het gesprek voert. Dit kan leiden tot verwarring of tot een conflict omdat je samen niet meer het juiste spoor volgt. Het is dus van belang om regelmatig te controleren of je op dezelfde lijn zit.
Mensen met autisme hebben een sterk gevoel voor rechtvaardigheid, gezien in hun perceptie. Ook hierin is het belangrijk om dit helder te krijgen. Dit voorkomt onduidelijkheid in de communicatie. Onrechtvaardigheid is iets waar mensen met autisme, niet zomaar overheen kunnen stappen. Zij begrijpen niet dat het niet altijd zo bedoeld is, of dat ze het misschien niet helemaal goed hebben begrepen.
Niet alle mensen met autisme zullen hun ongenoegen uitspreken, echter als je dit niet oppikt, kan het gebeuren dat je voor deze mensen bent afgeschreven. Als dit niet wordt uitgesproken, kan dit leiden tot een contact dat altijd moeizaam zal blijven verlopen. Sorry zeggen is in deze erg belangrijk, om een goed contact te blijven houden.
Intrinsieke motivatie:
Voor iedereen geldt dat als je ergens toe gemotiveerd bent, je het gemakkelijk af gaat dat te doen. Voor mensen met autisme geldt dit in het bijzonder. Zelfs zo erg dat ze iets waartoe ze niet gemotiveerd zijn/of moeilijk vinden, ook echt niet kunnen uitvoeren. Dit is geen onwil en tevens ook een van de moeilijkste dingen om te begrijpen bij autisme. Hierin is begeleiding nodig om het om te keren. Echter is er helemaal geen motivatie, zal het een haast onmogelijke klus zijn, om dit te veranderen.
Zie het als een som:
motivatie = o
plan van aanpak zit goed in elkaar = 8
begeleiding =7
0x8x7=0
Contacten onderhouden:
Vaak zie je dat het contact onderhouden met vrienden niet altijd soepel verloopt. Zelf bellen of afspreken vinden ze vaak lastig. Echter geldt ook dat zij de dingen anders beleven. Zij spreken graag af met een doel. Zomaar, dat begrijpen zij niet. Voorbeelden hierin zijn, je winkelt met een doel, dagje zomaar shoppen zonder kopen, begrijpen ze niet en doen ze ook liever niet. Natafelen is ook iets wat de meesten niet zien zitten. Je zit aan tafel om te eten, daarna klaar. Hier geldt hoe leuk ook, overprikkeling is het geval als het teveel is.
Er zijn echt wel mensen met autisme, die graag op stap gaan en er wel met vrienden op uit gaan. Willen er zo graag bij horen, dus doen mee met de rest. Wat je echter ziet is dat zij de dag erna of zelfs die dag daarna er hinder van hebben. Komen tot niets, zijn duidelijk overprikkelt.
Telefoneren is moeilijk voor mensen met autisme. Hierin komt het aspect dat het onvoorspelbaar is. Want wie neemt de telefoon op. Een oproep van een anoniem nummer, zullen ze zelden beantwoorden. Dit omdat ze geen inschatting kunnen maken wie het is en waarom. WhatsApp is daarom een uitkomst. Ze kunnen erover nadenken en reageren wanneer zij dat willen.
Communiceren kunnen mensen met autisme echt wel. De informatieverwerking-stoornis die vaak benoemd wordt, kun je als volgt zien. Mensen met autisme hebben even tijd nodig om de boodschap te verwerken. 1. Omdat ze zich moeten concentreren op de tekst, naast de andere prikkels. 2. Omdat ze moeten nadenken, wat er gezegd wordt. Daarna moeten ze een antwoord formuleren. Ook dit duurt even, omdat zij veel meer moeten nadenken, hoe iets te zeggen. Dit heeft niets met intelligentie te maken, maar het is de verwerking die anders verloopt. Hoe ontspanner ze zijn, hoe gemakkelijker het verloopt.
Bijna alle mensen met autisme zijn overgevoelig. Dit kan in het breedste zin van het woord zijn. Sommige zijn echt overgevoelig voor aanraking, vinden aanraking op hun huid echt heel vervelend. Sommige ervaren het zelfs als pijnlijk. Bij andere is het kleding, zijn ze erg gevoelig voor een bepaalde stof, die ze niet kunnen dragen, omdat ze dat vreselijk vinden aanvoelen. Sokken zijn ook vaak een probleem, als de naad niet goed zit.
Anderen kunnen het ook hebben met voedsel. Kunnen bepaalde structuren van voedsel niet verdragen. Of zijn heel gevoelig voor smaken. Bij hen maakt het echt uit welk merk voeding ze hebben. Hierdoor zie je bij mensen met autisme vaak eetproblematiek als een groot probleem.
Ten onrechte wordt er gezegd dat mensen met autisme niet geknuffeld of omhelst willen worden. Waarom ze het vaak niet fijn vinden, is dat zij het meestal niet aan zien komen, zo’n aanraking. Of dat zij er op dat moment geen behoefte aan hebben. Laat het initiatief bij hen, of ben duidelijk.
Plannen en overzicht
Mensen met autisme, kunnen slecht plannen. De reden hiervan is dat ze geen tijdsbesef hebben. Ze kennen de klok net zo goed als ieder ander. Maar inschatten wat een uur is, een week of een maand, kunnen ze niet. Ze leven in het moment. Hierdoor raken ze snel het overzicht kwijt. Dit geeft enorm veel onrust en uiteindelijk komen ze dan tot niets. Ze stagneren in hun handelingen. Het is erg belangrijk om inzichtelijk te maken hoe veel tijd ze voor een activiteit nodig hebben. Die inschatting hebben zij echt niet. Daarom is het ook erg belangrijk om met een timer te laten zien hoe lang een huishoudelijk klusje duurt. Of hoe lang een half uur huiswerk maken is. Een weekplanner en soms zelfs een dag planner kan uitkomst bieden. Dit geeft ze houvast, maar zien ze daadwerkelijk dat het mogelijk is om die dingen te doen op die dag of in die week. Dit omdat tijden erbij staan en dat geeft dus overzicht. Mensen moeten echt leren om hier mee om te gaan en vaak volgen er nogal wat aanpassingen. Want een standaard planner is er niet. Elk individu is uniek.
Woede-uitbarstingen
Helaas komt dit nogal eens voor. De reden is dat ze dan overprikkeld zijn. Hun hoofd loopt over. Dit gebeurt echt niet van het een op andere moment, het is de beroemde druppel. Belangrijk is dat ze op jonge leeftijd leren om aan te voelen als ze aan het overlopen zijn. Zo dat woede- uitbarstingen zoveel mogelijk voorkomen kunnen worden.
Als dingen of mensen niet duidelijk zijn, zie je ook boosheid komen. Mensen met autisme vragen om duidelijkheid. De wereld om hen heen is verre van duidelijk. Mensen doen in hun ogen vaak onverwachte dingen. Zij zien veranderingen niet aankomen, dit overkomt ze. Voordat ze het doorhebben zijn ze al weer een stuk verder. Omdat onze taal zoveel woorden met meerdere betekenissen heeft, is taal ook lang niet gemakkelijk en worden dingen anders of verkeerd opgepikt.
Mimiek wordt vaak niet gezien of herkend, dus kunnen grapjes erg verkeerd vallen. Dit maakt dat mensen met autisme zich vaak onveilig voelen. En ze voelen zich dan zo duidelijk anders, wat hun zelfbeeld erg schaadt.
Mensen met autisme zijn uniek. Ze zijn rechtlijnig en oprecht, geen dubbele bodem. Zijn detailkijkers en kunnen zich volledig focussen op een onderwerp. Zien verbanden snel. Kortom zeer positieve punten, waarin ze van onschatbare waarde zijn.